1. makabeler ne demek?
Makabeler, MÖ 2. yüzyılda İsrail topraklarında, Helenistik Seleukos İmparatorluğu'na karşı ayaklanan Yahudi direniş hareketinin önderleridir. Bu direniş, dini özgürlüklerini ve kültürel kimliklerini koruma amacını taşıyordu.
- Arka Plan: Helenistik dönemde, Yahudiye bölgesi Seleukos İmparatorluğu'nun kontrolü altındaydı. Kral IV. Antiokhos Epifanes, Yahudi geleneklerini yasaklayarak ve Zeus'a tapınmayı zorunlu kılarak Yahudileri Helenleştirmeye çalıştı. Bu durum, Yahudiler arasında büyük bir hoşnutsuzluğa yol açtı.
- Ayaklanmanın Başlaması: Ayaklanma, Matityahu adlı bir rahip ve oğulları (Yochanan, Simon, Yehuda, Elazar ve Yonatan) tarafından başlatıldı. Matityahu, Modi'in köyünde bir Yunan tanrısına kurban sunmayı reddederek isyan bayrağını açtı.
- Yehuda Makabi'nin Liderliği: Matityahu'nun ölümünden sonra, oğlu Yehuda Makabi liderliği devraldı. Yehuda'nın askeri dehası sayesinde Makabeler, Seleukos ordusuna karşı birçok zafer kazandı. "Makabi" lakabının anlamı kesin olarak bilinmemekle birlikte, "Çekiç" veya "Söndürücü" gibi anlamlara geldiği düşünülmektedir.
- Tapınağın Temizlenmesi ve Hanuka: Makabeler, MÖ 164'te Kudüs'ü geri alarak Tapınağı putlardan temizledi ve yeniden ibadete açtı. Bu olay, Hanuka bayramı olarak kutlanmaktadır. Hanuka, Tapınaktaki menoranın (şamdan) mucizevi bir şekilde sekiz gün boyunca yanmaya devam etmesini anmaktadır.
- Haşmonay Hanedanı: Makabeler'in zaferinden sonra, Haşmonay Hanedanı kuruldu ve Yahudiye'yi bağımsız bir devlet olarak yönetti. Haşmonaylar, hem kral hem de başrahip olarak görev yaptılar.
Önemli Kavramlar ve Linkler: